Praten met jongeren over middelengebruik
Materialen in dit artikel
Ben jij jeugdhulpverlener en wil je met jongeren in individuele begeleidingen aan de slag rond de alcohol- en drugthematiek? Dan hebben we een aantal methodieken voor je klaar.
Deze methodieken zijn speciaal ontwikkeld om te gebruiken met jongeren die een groter risico lopen om problemen te krijgen met middelengebruik. Wie zijn deze jongeren dan? Uit onderzoek weten we dat vooral volgende groepen een groter risico lopen: jongeren in contact met institutionele zorg, zoals bijvoorbeeld bijzondere jeugdzorg, jongeren die delinquent gedrag vertonen, jongeren met sociale of studieproblemen, spijbelaars of jongeren die helemaal geen contact meer hebben met de school, jongeren met psychische, emotionele of gedragsproblemen, jongeren die opgroeien onder ongunstige omstandigheden en jongeren die op jonge leeftijd beginnen gebruiken.
Iedereen drinkt, iedereen blowt?, SEM-J en BackPAC zijn methodieken waarmee je het onderwerp bespreekbaar kan maken, een eventuele problematiek kan inschatten en jongeren op weg kan zetten om hun gedrag te veranderen. We zetten ze even voor jou op een rij:
Iedereen drinkt, iedereen blowt?
Met Iedereen drinkt, iedereen blowt? ga je in gesprek over alcohol- en cannabisgebruik. Dit kan zowel met jongeren van wie je vermoedt dat ze drinken of blowen als met jongeren die dit niet doen. Je kan dit kaderen in een breder gesprek over gezondheid of gezonde levensstijl.
We vertrekken vanuit de vaststelling dat jongeren het gebruik van hun leeftijdsgenoten (peers) heel vaak overschatten. Ze denken dat iederéén drinkt of blowt. Met deze methodiek kan je verkeerde beeldvorming doorprikken. Je geeft jongeren een realistisch beeld van het gedrag en de attitude van hun leeftijdsgenoten.
Je vraagt in eerste instantie of de jongere zelf drinkt of blowt. Als dit het geval is, vraag je hoe vaak hij dit doet. Vervolgens geef je feedback op het drink- of blowgedrag. Dit doe je door zijn gedrag te vergelijken met dat van zijn leeftijdsgenoten van hetzelfde geslacht. Je geeft ook informatie over de redenen waarom leeftijdsgenoten niet drinken of blowen en je vertelt wat de risico’s zijn.
In een tweede stap vraag je zijn inschatting van het aantal leeftijdsgenoten die regelmatig dronken zijn of die cannabisgebruik zouden afkeuren of goedkeuren. Ook hier geef je feedback op basis van de reële cijfers. Zo geef je de jongere een beeld van de reële normen van leeftijdsgenoten.
De SEM-J
Als jongeren alcohol of andere drugs gebruiken is het niet altijd eenvoudig om in te schatten hoe problematisch dit is. Met de SEM-J objectiveer je subjectieve signalen en indrukken en stel je een globaal plaatje samen van het gebruik van een jongere en zijn functioneren op diverse levensdomeinen. De jongere vult het screeningsinstrument op papier of online in. De jongere krijgt een rode of een groene vlagscore. De rode vlagscore toont aan dat verdere opvolging en/of doorverwijzing noodzakelijk is.
De handleiding bij de SEM-J biedt concrete tips voor de afname, de scoring, de interpretatie en de bespreking van de resultaten. Je vindt er ook achtergrondinformatie over het begeleiden en doorverwijzen van jongeren met alcohol- of andere drugproblemen.
BackPAC
BackPAC is een persoonlijkheidsspecifieke interventie voor jongeren die een verhoogd risico hebben op problematisch alcohol- en/of cannabisgebruik. Je gebruikt BackPAC bij jongeren die al drinken of gebruiken maar nog niet problematische. Met BackPAC speel je in op het persoonlijkheidstype van de jongere: angstgevoelig, negatief denkend, impulsief of sensatiezoekend. Elk van deze persoonlijkheidstypes is namelijk op een specifieke manier kwetsbaar voor middelengebruik. Zo zal een angstgevoelig type bijvoorbeeld blowen om met stresserende situaties te kunnen omgaan. In de eerste sessie bepaal je samen het persoonlijkheidstype en denk je na over hoe de jongere daardoor kwetsbaar is voor gebruik en hoe hij moeilijke situaties beleeft. In de tweede sessie probeert de jongere uitlokkende gedachten te herkennen in moeilijke situaties en positieve copingwijzen aan te leren. Daarbij krijgt hij specifieke tips voor zijn persoonlijkheidstype.
Tijdens deze sessies ligt de focus op het inzicht krijgen in de eigen copingstrategieën en het aanleren van alternatieve strategieën om met situaties om te gaan die een risico vormen op (problematisch) alcohol- en druggebruik.
Online cursus Motiverende Gespreksvoering
Bij al deze methodieken raden we aan om een motiverende gespreksstijl in te zetten. Je kan met de principes van Motiverende Gespreksvoering kennismaken via een online cursus. Je kan deze cursus volgen op het VAD-vormingsplatform. Gratis, vanachter je computer op het moment dat jou best past, en op je eigen tempo. Ontdek hier deze online cursus.
Inge Baeten
Bijzondere jeugdzorg
