Het woord aan de online gokker

De gok- en kansspelindustrie gebruikt steeds vaker digitale platforms om online kansspelen aan te bieden. Over welke invloed deze verschuiving heeft, is er weinig bekend. In een recent onderzoek 'Gambling and Gaming in Belgium: Opportunities and Risks associated with Online Digital Gambling' ging UGent op zoek naar de impact van de online mogelijkheden op het gokgedrag van de Belgische bevolking.

Gam(bl)ing?!

Het online gokaanbod heeft de gokwereld grondig hertekend. Het aanbod en de mogelijkheden om te gokken zijn hierdoor sterk toegenomen. Waar je vroeger minstens de deur uit moest om een gokje te wagen, kan dit nu via je PC, tablet of smartphone vanuit je zetel, vanop het toilet of wanneer je staat te wachten aan de schoolpoort. Daarnaast vervagen de grenzen tussen de verschillende types van kansspelen en online games. Je kan aan gesimuleerde kansspelen deelnemen met online credits, waarbij je dus nooit ‘echt geld’ wint of verliest. Of je kan een klassiek bordspel nu ook online spelen voor ‘echt geld’. Binnen een virtuele omgeving is het moeilijker en moeilijker te detecteren of je nu een kansspel speelt waarbij ‘toeval’ de doorslaggevende factor is, dan wel of je vaardigheden in het spel van enig belang zijn. Daarnaast liggen het spelen voor punten of prestige, spelen met virtueel nepgeld en spelen voor ‘echt geld’ erg dicht bij elkaar.

Online gambling is easier. I’m bored for a second, do not know what to do: switch to my smartphone. Previously, if you wanted to play, you needed to get into your car, drive to the casino, etcetera. I think that’s a type of poisoning. If you can play any moment of the day and via any channel.

Mike, 32 jaar

(De interviews werden afgenomen in het Nederlands of Frans. Deze werden opgenomen, volledig getranscribeerd en vervolgens in het Engels samengevat.)

Onderzoeksopzet

We weten tot op heden weinig over de impact van deze evolutie. Onderzoekers van de imec-MICT-onderzoeksgroep van de UGent gingen in 2016 op zoek naar de mogelijkheden en risico’s van digitaal of online gokken. Ze brachten aan de hand van een online vragenlijst bij een nationaal representatieve steekproef (N = 1841) in kaart hoeveel mensen online of offline gokken en wat hun profiel is. Door middel van 15 diepte interviews met gokkers en ex-gokkers komen we onder meer te weten wat drijfveren van online gokkers zijn. Dit resulteert in een opsomming van risico’s en voordelen van online versus offline gokken. Deze studie is gesubsidieerd door de Nationale Loterij binnen haar Verantwoord Spel-project. De onderzoekers garanderen dat de Nationale Loterij geen invloed had op het onderzoeksopzet, de analyses en de gegenereerde uitkomsten.

Dit onderzoek biedt voor het eerst inkijk in de aspecten van online gokken in België. We sommen de belangrijkste bevindingen op.

Wie gokt?

Het kwantitatieve luik van het onderzoek toont aan dat de meest traditionele vormen van gokken, nog steeds het meest populair zijn. Zo speelde meer dan de helft van de bevraagden in het afgelopen jaar op loterijen (53.9%). Dit wordt op de voet gevolgd door de krasloten (43.6%). Andere kansspelen worden door kleinere percentages bevraagden gespeeld: de sportweddenschappen (6.0%) en informele weddenschappen (5.3%) vullen het rijtje verder aan, met tot slot de elektronische gokmachines (2.6%).

Jongere spelers worden aangetrokken door riskantere kansspeltypes

Jongere spelers worden aangetrokken door andere soorten kansspelen dan de oudere respondenten. Wanneer deze vaststelling gekoppeld wordt aan de risicofactor die men per kansspel tracht te onderscheiden, zien we dat jongere spelers duidelijk aangetrokken worden door riskantere kansspeltypes. Elektronische gokmachines (26.2% risicovolle spelers), casinospelen (22.7% risicovolle spelers), informele (20.1% risicovolle spelers) en sportweddenschappen (17.7% risicovolle spelers) tonen de hoogste percentages risicovolle of zelfs problematische spelers. Deze vier types van kansspelen worden voornamelijk door jongere spelers gespeeld, terwijl de loterijen en krasloten eerder een ouder publiek hebben.

Sportweddenschappen: de leider in online kansspelen

Wedden op sportresultaten, zoals voetbalmatchen, voor echt geld, is de meest populaire vorm van online kansspelen. Dit is zeer waarschijnlijk te linken aan de sterke marketing die hiervoor gevoerd wordt. De interviews onthullen een algemene ontevredenheid over de hoeveelheid reclame, zeker gekoppeld aan voetbal. Ook de bonussen en hoge stortingslimieten kunnen op weinig bijval rekenen bij de geïnterviewden.

When we watch a soccer match we see commercials for up to six different gambling sites. We play on those sites regularly and even we think that’s too much and vulgar.

Amanda, 29 jaar

Online gokken: gemengde gevoelens

De geïnterviewde spelers laten zich genuanceerd uit over online kansspelen. Het gemak, de beschikbaarheid en het comfort worden geapprecieerd: men moet het huis niet meer uit en men kan spelen wanneer men wil (24 uur op 24, 7 dagen op 7) op een zeer gemakkelijke manier en vooral in een anonieme sfeer. Er rijst bij de bevraagden een bezorgdheid over deze laagdrempeligheid en anonimiteit, het gebrek aan sociale controle, het verslavingsrisico en de eerlijkheid van een spel en de veilige uitbetaling.

Online play is easier. It’s much easier and nobody sees what’s going on. I had to go to a café to play bingo and everybody sees that, at least. Other customers see you spend money. But online gambling is hidden. You’re at home, nice and comfortable with your laptop. I had two women in the group who played like that… they had a glass of wine and played:nobody notices anything, it’s uncontrollable.

Ben, 35 jaar

Verschillende (ex-)gokkers geven aan dat de data die gegenereerd worden binnen het online aanbod, mogelijkheden in zich hebben om meer verantwoord spelgedrag te stimuleren. De operator weet exact hoelang iemand speelt, hoeveel die inzet en verliest enz. Dit zou kunnen aangewend worden om spelers af en toe een spiegel van hun gedrag voor te houden. In de praktijk blijkt echter dat deze data misbruikt worden om mensen nog meer aan te zetten tot spelen. Een voorbeeld hiervan zijn ranking systemen die excessief speelgedrag als ‘de norm’ voorstellen.

Playing online extends what was already there, but the operator/provider of those games has many technological options, which are not always employed for the benefit of consumers. So we have to be careful that the data and technology are not abused to negatively impact the players.

Rolf, 43 jaar

Er zijn weinig recente prevalentiedata beschikbaar over gokken in België. Het kwantitatieve gedeelte van dit onderzoek levert een mooie bijdrage aan het profiel van de Belgische gokker, wiens gokmogelijkheden door het online aanbod zijn verruimd en dicht aanleunen bij het gamen. De kwalitatieve data zijn hierbij aanvullend en geven een unieke inkijk in de mening van (ex-)gokkers over kansspelen en de huidige evoluties. Lees het volledige onderzoeksrapport mét de 15 interviews hier.

Referentie: Van Rooij, A. J., Vanden Abeele, M. M. P., & Van Looy, J. (2017). Gambling and Gaming in Belgium: Opportunities and Risks associated with Online Digital Gambling. Ghent, Belgium: imec-mict-Ghent University.

Femke Wijgaerts
Vorming & hulpverlening