Conferentie geeft startschot voor ambitieuze hervormingen in de eerste lijn

Een kleine duizend zorgverleners en stakeholder uit de eerstelijnsgezondheidszorg namen op 16 februari deel aan de conferentie waar de toekomst voor hun sector werd uitgetekend.

Cliënt en mantelzorger centraal

De nadruk van de hervorming ligt op het principe dat cliënt centraal staat. De persoon met de zorgnood heeft de regie in handen van het zorg- en ondersteuningsplan. Naast de cliënt werd de mantelzorger benoemd als volwaardige partner in de zorg. De mantelzorger dient (mits toelating van de cliënt) betrokken te worden in het zorg- en ondersteuningsplan. Het Vlaams Parlement keurde reeds op 1 februari 2017 een resolutie goed om de mantelzorger beter te ondersteunen. In het Vlaamse mantelzorgplan zal dit verder geconcretiseerd worden in vier thema’s:

  • de maatschappelijke erkenning en waardering van mantelzorgers;
  • het ondersteunen van mantelzorgers;
  • de samenwerking tussen mantelzorgers en professionele zorg;
  • de specifieke aandacht voor jonge mantelzorgers.

(Bron foto: Agentschap Zorg & Gezondheid)

Zorgcoördinator en casemanager

Binnen het multidisciplinair zorgteam zal één van de zorgaanbieders de rol opnemen van zorgcoördinator. De cliënt of de mantelzorger duiden de zorgcoördinator aan. In uitzonderlijke gevallen, waarbij de zorgnoden zeer groot en complex zijn en afstemming noodzakelijk is, kan een casemanager aangesteld worden door de zorgcoördinator. De casemanager ondersteunt het zorgteam tijdelijk en maakt geen deel uit van het zorgteam.



Digitale gegevensdeling

Om te vermijden dat de cliënt telkens opnieuw zijn verhaal dient te doen, wordt nog meer ingezet op een digitaal zorgdossier waarin hulpverleners informatie delen met elkaar. Tegen 2020 wil men enerzijds de volledige digitalisering van de medische dossiers van huisartsen realiseren en anderzijds het zorg- en ondersteuningsplan multidisciplinair kunnen delen. Vitalink zal als platform voor de digitale gegevensdeling instaan.

Nieuwe indeling

De eerstelijnszorg zal georganiseerd worden in eerstelijnszones. Op dit niveau komt het zwaartepunt te liggen van de ondersteuning van de zorg. Een eerstelijnszone omvat een (deel van een grote) stad of twee of meer gemeenten met een totaal aantal inwoners tussen 75.000 en 125.000. De afbakening van de eerstelijnszones gebeurde nog niet. Later dit jaar komt er een oproep voor de erkenning van eerstelijnszones.

Binnen een eerstelijnszone voorziet men de integratie van de Lokale Multidisciplinaire Netwerken (LMN’s), Samenwerkingsinitiatieven Eerstelijnsgezondheidszorg (SEL’s) en Geïntegreerde Diensten voor Thuisverzorging (GDT’s). De eerstelijnszones zullen ondermeer instaan voor de ondersteuning van huisartsenkringen, het stimuleren van de interdisciplinaire samenwerking, de afstemming welzijns- en gezondheidssector binnen de eerstelijnszone en de afstemming van de lokale zorgvraag en een toegankelijk, efficiënt en kwalitatief aanbod. De aansturing zal gebeuren door een zorgraad. In deze zorgraad zetelen vertegenwoordigers van verschillende zorgdisciplines, van woonzorgcentra, CAW, lokale besturen, …

Regionaal stedelijk niveau

Een regionale zorgzone bestrijkt meerdere eerstelijnszones en dekt een gebied van om en bij de 400.000 inwoners. In de toekomst zullen zij ook scharnieren met de klinische netwerken van de ziekenhuizen. Op dit niveau zal men in eerste instantie starten met de ondersteuning van preventie, geestelijke gezondheidszorg, dementie en palliatieve zorg. Daartoe zullen de LOGO’s, palliatieve netwerken en samenwerkingsverbanden, de multidisciplinaire begeleidingsequipes en de overlegplatforms geestelijke gezondheidszorg samenwerkingsafspraken maken zodat in elke zorgregio een aanbod beschikbaar is.

Meer geestelijke gezondheid in de eerste lijn

De regionale inbedding van de GGZ-netwerken is een belangrijke keuze om te komen tot zorgcircuits en netwerken. Zij kunnen op basis van de noden van verschillende doelgroepen en leeftijdsgroepen komen tot afgestemde zorgprogramma’s. De pilootprojecten eerstelijnspsychologische functie werden verlengd tot eind februari 2019. De Vlaamse overheid zal in overleg met de federale overheid treden voor de erkenning en terugbetaling van klinisch psychologen en orthopedagogen.

Vlaams Instituut voor de Eerste Lijn Het Samenwerkingsplatform voor de Eerste Lijn zal hervormd worden tot een Vlaams Instituut voor de Eerste Lijn. In dit instituut zal men kennis en expertise samenbrengen om de brede eerste lijn te ondersteunen. Zij zullen een sterke band hebben met de Vlaamse en de federale overheid, onderzoeks- en kenniscentra en universiteiten. Daarnaast zal men afstemmen op het recent eengemaakt welzijnssteunpunt en de toekomstige steunpuntfunctie geestelijke gezondheidszorg.

Naar de presentaties en beleidstekst over de reorganisatie van de eerste lijn

Tom Defillet
Eerstelijnsgezondheidszorg / Justitie