Cannabis onder controle: hoe?

Stand van zaken

Meer dan zestien jaar na de federale beleidsnota drugs schrijven de auteurs dat de belangrijkste objectieven hieruit nog niet gerealiseerd zijn. De doelen die gesteld werden in 2001 omvatten; een daling in het aantal afhankelijke burgers, een daling van de fysieke en psychosociale schade en een daling van de negatieve gevolgen voor de samenleving, voortvloeiend uit het drugsfenomeen. In dit boek besluiten Decorte, De Grauwe en Tytgat dat het huidige cannabisbeleid niet bijdraagt tot de volksgezondheid en dat het aantal druggebruikers niet daalt. Daarom komen de auteurs met een radicaal ander beleidsvoorstel op de proppen.

Cannabis reguleren

De auteurs gaan uit van het standpunt dat de regulering van cannabis eerst een legalisering van dit middel vereist. Verder wegen ze verschillende vormen van reguleren tegenover elkaar af. Eén mogelijk model is bijvoorbeeld het commercialiseren, zoals bij tabak en alcohol. Maar dat is volgens de auteurs geen goed idee. Zij pleiten voor een strikt gereguleerd model. Het reguleren zou moeten gebeuren volgens een systeem waarin de productie en de distributie gecontroleerd wordt toegelaten. Dat kan oa. via "cannabis social clubs", coöperatieve organisaties waarvan gebruikers lid worden en in beperkte mate cannabis krijgen. De overheid zou die clubs daarbij een statuut moeten geven om cannabis te kweken en te verdelen. In Spanje bestaat dat systeem ook al. Het reguleren van cannabis is volgens de auteurs trouwens geen onmogelijke opdracht. Wel, is er nood aan een eenduidig systeem, waarin cannabisgebruikers niet langer gecriminaliseerd en gemarginaliseerd worden. Bovendien zou er intensief moeten nagedacht worden over de regulering en de implementatie hiervan in de internationale en nationale wetgeving.

Voorwaarden voor een gereguleerd cannabismodel

In dit boek staan de auteurs ook stil bij heel wat voorwaarden en randvoorwaarden gekoppeld aan het uittekenen van een nieuw cannabisbeleid. Zo moet er voldoende draagvlak zijn binnen het politieke klimaat en moet er via een nationaal democratisch besluitvormingsproces over het model beslist worden. Daarnaast mag het model geen negatieve invloed uitoefenen op één van de buurlanden: het moet een gesloten systeem zijn.

Verder zijn ook volgende randvoorwaarden essentieel. Ten eerste moet er een toezichthoudende instantie worden opgericht die de social cannabis clubs inspecteert. Ten tweede moet er een helder en geproportioneerd sanctiesysteem ontwikkeld worden. Ten derde moet er meer gelijkenis komen tussen het alcohol-, tabaks- en cannabisbeleid. Waarbij de focus ligt op een strikte marktregulering door de overheid. Verder is er nood aan een prijsbeleid en een invoering van een belastingheffing ten aanzien van cannabisproducten. Dit prijsbeleid zal op een onrechtstreekse manier gevoerd moeten worden, door btw of accijnzen te heffen. Ten slotte dient het drugbeleid een onderdeel te zijn van het sociaal beleid. Dit houdt in dat niet het gebruik gereduceerd hoeft te worden, maar wel de schade die voortkomt uit het cannabisgebruik. Het verbeteren van gezondheidseducatie, meer inzetten op preventie en hulpverlening kunnen hier toe bijdragen.

De auteurs hebben een realistische kijk op de problematiek en beseffen dat legalisering/regulering geen toverformule is. Ze hebben echter terecht een punt dat het voorgestelde theoretische model voordelen kan bieden en een alternatief is voor de huidige beleidsaanpak. Te onthouden zijn zeker dat reguleren van cannabis onder andere kan leiden tot een betere kwaliteitscontrole, meer mogelijkheden biedt voor educatie en het einde van criminalisering van gebruikers kan betekenen…. Om verder over na te denken.

Auteurs: Tom Decorte, Paul De Grauwe & Jan Tytgat
Uitgever: Lannoo Campus, 2016

Ontleen dit boek in de bibliotheek van VAD!