Alcohol en drugs in de sportclub, krijg er vat op met ‘Sportivos’

Wie sport denkt, denkt gezond. Toch kan ook een sportclub geconfronteerd worden met (gezondheids)problemen door alcohol of andere drugs. Denk maar aan dronken supporters, agressie rond en op het speelterrein, dealen in de kleedkamers, trainers die een fout voorbeeld geven aan jonge sporters, carpoolen onder invloed, enzovoort. Sportivos-clubs daarentegen zijn inclusieve sportclubs waar alle leden voor elkaar zorgen, waar sporters zich op sportief en persoonlijk vlak gezond en veilig kunnen ontplooien, en waar gezelligheid, respect en geborgenheid altijd centraal staan.

Sporten is gezond! Of niet?

Natuurlijk is sporten een gezonde vrijetijdsactiviteit. Maar een aantal gewoontes errond zijn dat vaak niet. Alcohol is daar het beste voorbeeld van. Na het sporten of tijdens het supporteren wordt er vaak gedronken. Dat moet kunnen, maar als het te vaak of in te grote hoeveelheden gebeurt, krijgen de negatieve gevolgen de bovenhand. Dat kan gaan van nadelige effecten op de sportprestatie (tot 48 uur na het drinken), over verbale en fysieke agressie, tot het onder invloed wegrijden van de sportclub, soms met teamgenoten of jeugdspelers als passagier.

Illegaal druggebruik in de sportclub is uiteraard minder courant, maar het komt wel voor. Cannabis is de meest gebruikte illegale drug in Vlaanderen. Het valt dan ook voor dat sportclubleden samen blowen, of onder elkaar cannabis dealen.

Navraag bij clubbestuurders leert dat clubs niet zelden te kampen hebben met storend gedrag door alcoholgebruik, en dat ze niet goed weten wat te doen bij drugfeiten in de club. Dat leidt vaak tot het ontkennen van reële problemen, of net omgekeerd tot overdreven paniekreacties. In beide gevallen zijn noch de sportclub noch de betrokken clubleden hiermee gebaat.

Sportivos werkt?!

Sportivos helpt sportclubs deze moeilijke situaties te beperken en te vermijden in de toekomst. Ze stippelen zelf een duurzaam alcohol- en drugbeleid uit. Op maat van de club. Op het tempo van de club. Sportivos bestaat uit drie opeenvolgende fases: brons, zilver en goud. Binnen elke fase doet een club bepaalde acties. Een fase wordt afgesloten met het behalen van een label. VAD en het CGG preventiewerk voorzien ondersteuning onder de vorm van materialen, vorming en coaching.

VAD ontwikkelde Sportivos op basis van een verkennend onderzoek over de noden en wensen van Vlaamse sportclubs. We waakten daarbij sterk over de haalbaarheid van het concept, ook voor kleine clubs. Daarnaast werd ook gekeken naar succesvolle buitenlandse voorbeelden.

Sportivos zet in op zeven doelstellingen

• Het verspreiden van wetenschappelijke kennis over de impact van alcohol en illegale drugs op de sporter, de club en zijn omgeving. Zo vergroot Sportivos het bewustzijn rond verantwoord gebruik.
• Het verhogen van de kennis van specifieke wetgeving over alcohol en illegale drugs en de sportclub. Zodat geen enkel bestuurslid, vrijwilliger of ander lid juridisch ooit uit onwetendheid in de problemen komt.
• Het voorkomen van nadelige gevolgen van excessief alcoholgebruik zoals gezondheidsproblemen, agressie, geweld of ongelukken.
• Het leren op gepaste wijze omgaan met incidenten die met alcohol- en druggebruik te maken hebben, met oog voor het welzijn van het individu, de omgeving én de club.
• Alcohol- en druggerelateerde kwesties meer bespreekbaar maken, zodat beginnende problemen sneller opgemerkt kunnen worden.
• Het vergroten van de kennis over waar personen met een alcohol- of druggerelateerd probleem terecht kunnen. Zo vinden mensen sneller hun weg naar gepaste professionele hulpverlening.
• Dat alles duurzaam verankeren binnen de reguliere werking, zodat de club sociaal en financieel sterker en de leden fysiek en mentaal gezonder worden.

Als toemaatje onderzoeken we samen met Vrije Universiteit Brussel de effecten van Sportivos. Daarbij kijken we niet alleen naar gezondheidseffecten en veiligheid, maar hebben we ook oog voor de financiële situatie en duurzaamheid van de club. Resultaten zullen zeker verspreid worden.

Andere sportclubs deden het al

Zo zei KSKL Ternat over Sportivos Brons: “Elke club zou dit moeten doen, nog actiever”. Ze vonden Sportivos Brons: “Sensibiliserend, sociaal project, laagdrempelig.” Het bronzen label motiveerde hen om verder te doen, en de leden vonden het fijn om de initiatieven van de club te ontdekken.

BBC Falco uit Gent zegt: “zeker meedoen”. Ze benadrukken wel het belang van een goede communicatie: “Niet met de vinger wijzen naar wie een pintje drinkt, maar positief benaderen en Sportivos bekend maken.”

Voor volleybalclub Berg-Op Wijgmaal was Sportivos Brons in het begin wat vaag, maar de eerste vorming bracht hier verandering in. “Het leverde veel ideeën op waarmee men in de club aan de slag kon.” Finaal evalueerden ze Sportivos Brons als: “Tof project. Zeker wanneer je merkt dat het binnen de club aanslaat. Dat is in het begin moeilijk in te schatten, zeker omdat de beslissing tot deelname van het bestuur kwam. Het bronzen label motiveert wel om verder te doen. Leden vinden het fijn om te zien dat de club vanalles onderneemt.”

Sportivos Brons, een mooie start

“Dit is nog maar het begin,” legt Marijs Geirnaert, directeur van VAD, uit. “Hopelijk gaan deze clubs door op hun elan en gaan ze de volgende seizoenen ook voor het zilveren en het gouden label. Want het uiteindelijke doel van Sportivos is een veilige en zorgzame clubomgeving met gezondheidswinst voor sporters, clubleden, sympathisanten en bezoekers.”

Jo Vandeurzen, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin: “Bewegen en sporten is essentieel, zowel voor onze fysieke, psychische als sociale gezondheid. Toch mogen we niet blind zijn voor de negatieve impact van een aantal diepgewortelde gewoontes binnen sportclubs zoals het spreekwoordelijke “pintje (te veel) na de match”. Met ‘Sportivos’ willen we samen met iedere enthousiaste sportclub die dit wil een constructief alcohol- en drugsbeleid uitschrijven.”

Sportclubs kunnen zich via dit registratieformulier inschrijven om te starten met Sportivos Brons.