Zelfhulpboekje verhoogt weerbaarheid ouders gebruikende kinderen

Alcohol- en druggebruik, gamen en gokken hebben niet alleen een impact op het leven van de gebruiker. Ze hebben ook een invloed op de naastbetrokkenen: op broers en zussen, partners, kinderen, en zeker ook op de ouders van de gebruiker. Zij voelen zich vaak bezorgd en machteloos. Het zelfhulpboekje is één van de middelen om deze ouders te helpen en te ondersteunen.

Ouders verdienen aandacht en ondersteuning

Voor ouders is het dikwijls een grote stap om hulp te zoeken. Ze voelen zich schuldig en verantwoordelijk. Ze denken dat ze de enige zijn met een zoon of dochter die problemen heeft met alcohol of andere drugs. Meestal is er ook weinig begrip vanuit hun omgeving en horen ze opmerkingen als “bij mijn kind zou het niet waar zijn” of “ge krijgt ze zoals ge ze kweekt”. Of ze krijgen (goedbedoelde, maar vaak weinig steunende) raad te horen zoals “je kunt hem beter loslaten…”

Allemaal drempels waardoor ouders blijven zitten met hun vragen, hun bezorgdheid en verdriet.

Weerbaarheid verhogen

Het zelfhulpboekje vertrekt vanuit een eenvoudige visie. Het moeilijkste voor ouders in deze situaties, is een evenwicht vinden tussen graag zien en tegelijkertijd toch het ‘verslavingsgedrag’ van hun kind afblokken. Veel ouders schuiven hun eigen behoeftes opzij om hun kind te helpen, maar dat is niet houdbaar. Wie deze ouders wil helpen, moet hun weerbaarheid verhogen in het contact met hun kind. Zo kunnen ze duidelijke grenzen trekken, en tegelijkertijd goed voor zichzelf blijven zorgen. Het zelfhulpboekje geeft een aantal tips mee die de situatie voor de ouder en het kind leefbaarder kunnen maken.

Ingaan tegen schuldgevoelens

Veel van deze ouders worstelen met schuldgevoelens. Het zelfhulpboekje waakt er dan ook over om advies te geven, zonder deze schuldgevoelens te versterken. Zo is het belangrijk om de ouders te laten inzien dat ‘je weerbaar opstellen’ niet wil zeggen dat je je kind niet graag ziet.

Ook meer nuance zien in de complexiteit van problematisch middelengebruik of verslaving helpt. Want vele ouders zijn er hardnekkig van overtuigd dat ze zelf mee verantwoordelijk zijn voor het druggebruik van hun kind. Maar àlle ouders maken fouten, en tegelijkertijd is het niet omdat er iets niet vlot loopt in de opvoeding dat een kind gaat gebruiken. Het heeft dan ook weinig zin om op zoek te gaan naar wat er mogelijks is foutgelopen. Ook hier gaat het zelfhulpboekje tegenin.

Hoe aan de slag met het boekje?

Het zelfhulpboekje vertrekt vanuit verschillende vragen die veel ouders van jongeren met een alcohol- en/of drugprobleem zich stellen. Het boekje beantwoordt die vragen met informatie, handvaten en tips. Er zijn ook doe-vragen, waarbij de ouder zelf oplossingen bedenkt en verkent. Er zijn daarbij geen goede of slechte antwoorden. De ouder krijgt rustig de kans om alles eens op een rijtje te zetten.

• Wat is problematisch gebruik?
• Waarom gebruikt je kind?
• Hoe ga ik om met mijn gevoelens?
• Ben ik verantwoordelijk voor het gebruik van mijn kind?
• Wat kan ik doen?
• Hoe steun ik mijn kind bij het stoppen of bij het minderen?
• Welke grenzen stel ik?
• Hoe zorg ik voor mezelf?
• Wat met mijn niet-gebruikende kinderen?
• Waar kunnen we terecht voor hulp?

Het zelfhulpboekje kan op een universele manier gebruikt worden, als …

• rode draad binnen een individuele begeleiding van een ouder
• leidraad binnen een groepsprogramma voor ouders
• zelfhulpboekje pur sang (zonder professionele begeleiding)
• inspiratiebron voor hulpverleners

Bestel het boekje via de 'Gerelateerde materialen' onder dit artikel.

Inspiratiebron voor hulpverleners

Het zelfhulpboekje kan voor jou als eerstelijnswerker of hulpverlener een illustratie en/of bevestiging zijn van wat in de gespreksbegeleiding al aan bod komt. Of het kan aanzetten om nieuwe aspecten te bespreken of verder uit te diepen. Het kan zowel een informatie- en inspiratiebron zijn (met feitelijke informatie en psycho-educatie), als een concreet werkinstrument (leidraad tijdens individuele of groepsbegeleiding).

Breed aanbod van ondersteuning en hulp

Het zelfhulpboekje wordt best niet enkel op zichzelf beschouwd, maar als deel van een breder aanbod aan hulp. Van het geven van informatie en tips via websites zoals www.druglijn.be, tot groepsprogramma’s met lotgenoten. Daarbij kan het zelfhulpboekje de continuïteit in het hulpverleningsproces versterken. Ouders kunnen op verschillende manieren ondersteund worden:

• De meest laagdrempelige hulp, waar ouders gemakkelijk terecht kunnen, zijn vrienden, familie en zelfhulpgroepen. Vertrouwen is natuurlijk noodzakelijk vooraleer ze durven spreken over de problematiek.
• Ouders kunnen anoniem terecht bij De DrugLijn. Via telefoon, mail of chatten namen in 2016 meer dan 1.200 ouders contact. Voor informatie, een eerste advies, met vragen naar hulp of gewoon om hun verhaal te doen.
• Ouders kunnen ook terecht bij hun huisarts of andere eerstelijnshulpverleners. Dat kan bijvoorbeeld bij een Centrum Algemeen Welzijn (CAW).
• In Vlaanderen kunnen ouders terecht bij diverse organisaties die expertise hebben opgebouwd in de begeleiding en ondersteuning van ouders met gebruikende kinderen. Zo bestaan er verschillende Centra Geestelijke Gezondheid: CAD te Hasselt, CGG Vagga te Antwerpen en CGG Ecclips te Gent. Zij bieden hulp zowel individueel als in groep. Ze ondersteunen zowel ouders waarvan de zoon of dochter in behandeling is (geweest), als ouders van jongeren die niet in begeleiding zijn en alle hulp weigeren.
• Zeker te vermelden is de kracht van lotgenoten. Ouders die in dezelfde situatie zitten, hebben het gevoel elkaar te begrijpen. Meer info: www.zelfhulp.be
• Wanneer een jongere opgenomen is in een ontwenningsafdeling of therapeutische gemeenschap, worden ouders (meestal) ook betrokken en ondersteund.

Meer info en adressen vind je in de VAD-doorverwijsgids. Ook De DrugLijn kan je wegwijs maken in het hulpverleningslandschap.

Andere zelfhulpboekjes

Het 'Zelfhulpboekje voor ouders van gebruikende kinderen' ligt in dezelfde lijn als het zelfhulpboekje 'Als je partner drinkt’ en de verschillende info- en doeboekjes ’Als je ouder drinkt’ en ‘Als je ouder drugs gebruikt’.