Negen prioriteiten voor een doeltreffend beleid over alcohol, psychoactieve medicatie, gokken, gamen en illegale drugs

Onderstaand artikel bevat enkel een korte samenvatting. Lees hier het volledige memorandum met de concrete aanbevelingen.

Een goed beleid zorgt voor gezondheidswinst voor iedereen

Middelengebruik, gokken en gamen zien we overal. Zo heeft 22,6% van de Belgen ooit cannabis geprobeerd, gebruikte 9% ooit een andere illegale drug, en 78% dronk het afgelopen jaar alcohol. Er zijn ook steeds nieuwe evoluties. Zo gamet meer dan de helft van de volwassenen maandelijks, en neemt het gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen bij jongeren toe.

Dat middelengebruik, gamen en gokken brengt risico’s met zich mee voor de gezondheid, het welzijn en de veiligheid van mensen. Overmatig alcoholgebruik is bijvoorbeeld één van de vijf aandoeningen die het meest bijdragen aan de 2,3 miljoen verloren gezonde levensjaren bij de Belgen, maar zorgt ook voor verkeersslachtoffers. Bovendien zijn er ook hoge kosten aan (de gevolgen van) middelengebruik. Onderzoek schat dat de gezondheidskosten van alcohol, tabak, illegale drugs en psychoactieve medicatie in België oplopen tot 2,49 miljard euro. De kosten van druggerelateerde criminaliteit en verkeersongevallen lopen dan weer op tot 1,15 miljard euro elk jaar.

Inzetten op een doeltreffend alcohol- en drugbeleid heeft dus niet alleen een positieve impact op de gezondheid van mensen, een betere levenskwaliteit, en meer veiligheid voor buurt en samenleving. Een doeltreffend alcohol- en drugbeleid is ook kostenbesparend.

Preventie, vroeginterventie, schadebeperking en hulpverlening

VAD pleit voor een volwaardige waardering van preventie, vroeginterventie, schadebeperking en hulpverlening als centrale pijlers van het Belgisch en Vlaams drugbeleid. In dit memorandum schuiven we negen prioriteiten naar voor die daarvoor nodig zijn.

1. Stel een op wetenschap gebaseerde en consistente wetgeving op die een effectieve aanpak van alcohol, psychoactieve medicatie, illegale drugs, gokken en gamen ondersteunt. Zo kan een tegengewicht worden geboden aan het marktgedreven aanbod dat momenteel vooral ongezonde keuze stimuleert.
2. Zet de historische onderfinanciering van drugpreventie recht. Momenteel gaat slechts een fractie van de totale uitgaven voor het alcohol- en drugbeleid in ons land naar preventie. 1% om precies te zijn! Een volwaardige financiering is nodig om effectieve preventie eindelijk de slagkracht te geven die ze verdient.
3. Investeer in een zorgaanbod dat rekening houdt met diverse behoeften van mensen met verslaving en bevorder zo de zorgcontinuïteit. Als de verslavingszorg op tijd kan optreden, vermijden we immers meer acute zorgnoden, en dus ook intensieve zorgvormen.
4. Moedig deskundigheidsbevordering aan bij preventiewerkers, hulpverleners en andere professionals.
5. Streef naar een drugbeleid met gezondheidswinst voor de hele bevolking, niet enkel met focus op schadelijk middelengebruik. Een opdeling tussen schadelijk gebruik en niet-schadelijk gebruik weerspiegelt immers de realiteit niet.
6. Besteed extra aandacht aan personen in maatschappelijk kwetsbare situaties en andere risicogroepen. Ga zo gezondheidsongelijkheid tegen volgens het principe van proportioneel universalisme.
7. Zet in op destigmatisering, toegankelijkheid van de zorg en ervaringsdeskundigheid. Ervaringsdeskundigen betrekken als volwaardige partner destigmatiseert.
8. Versterk onderzoek, evaluatie en vernieuwing. Dat is onmisbaar in een evidence-informed drugsbeleid.
9. Zet in op interfederale samenwerking, met focus op gezondheid en welzijn. Interfederale samenwerking en afstemming moet een uitgangspunt zijn.

In ons memorandum wordt elk van deze prioriteiten verder toegelicht en uitgewerkt in concrete maatregelen.

Lees hier het volledige memorandum.