Highlights cijfers over middelengebruik, gokken en gamen in Vlaanderen

17% van de Vlaamse bevolking drinkt meer dan 10 glazen alcohol per week. De vraag naar hulp voor problemen met cannabisgebruik nam de afgelopen tien jaar toe. In het uitgaansleven is het gebruik van xtc en amfetamines aan een opwaartse trend bezig. Gebruik van NPS kwam het laatste jaar voor bij 26% van de injecterende gebruikers. Dubbel zoveel vrouwen dan mannen van 65 jaar en ouder gebruiken slaap- en kalmeringsmiddelen. Meer dan 170.000 personen hebben in meerdere of mindere mate problemen met gokken. België telt 4,2 miljoen actieve gamers.

Dit zijn enkele cijfers uit de reeks factsheets die VAD naar jaarlijkse gewoonte heeft geüpdatet met de laatste beschikbare data. De factsheets bevatten o.a. informatie over de volgende onderwerpen:

• Gebruik door algemene bevolking, scholieren, studenten, uitgaanders, gedetineerden, ervaren gebruikers en probleemgebruikers
• Combigebruik
• Beschikbaarheid, prijs en zuiverheid, verkoop, uitgaven
• Ziekte en mortaliteit
• Rijden onder invloed en verkeersongevallen
• Inbeslagnames, geverbaliseerde druggebruikers en misdrijven

Er zijn factsheets over: alcohol, cannabis, cocaïne, opiaten, xtc en amfetamines, hallucinogenen, smartdrugs en nieuwe psychoactieve stoffen (NPS) (o.a. GHB en Ketamine, psychoactieve medicatie, gamen, gokken.

17% van de Vlaamse bevolking drinkt meer dan 10 glazen alcohol per week

In 2013 had 84% van de Vlamingen van 15 jaar of ouder het afgelopen jaar alcohol gedronken. 13% dronk dagelijks alcohol, wat een stijging betekende tegenover 1997 toen Vlaanderen nog 7% dagelijkse drinkers telde. 17% van de Vlaamse bevolking drinkt meer dan 10 glazen per week hetgeen meer is dan de nieuwe preventieve Vlaamse alcoholrichtlijn. Deze nieuwe richtlijn werd eind 2015 gelanceerd, de cijfers dateren nog van daarvoor. Het zijn vooral mannen en volwassenen tussen 45 en 64 jaar die meer drinken dan de richtlijn voorschrijft. Daarnaast heeft 15% van de Vlaamse mannen en 5% van de vrouwen problemen met alcoholgebruik. Dit gaat om meer dan 500.000 personen. Studenten in het hoger onderwijs lopen een hoger risico op problematisch alcoholgebruik aangezien de helft van hen zich daarvoor in een risicozone bevindt. Intussen is bekend wat de sociale kostprijs is van alcoholgebruik voor de maatschappij. Die bedraagt voor België 2,1 miljard euro.

De vraag naar hulp voor problemen met cannabisgebruik nam de afgelopen tien jaar toe

Cannabis is het meest gebruikte illegale middel door de algemene bevolking. 3,5% van de Vlamingen gebruikte het afgelopen jaar cannabis. 11% van de leerlingen in het secundair onderwijs gebruikte het afgelopen jaar cannabis. Vergeleken met tien jaar geleden bleef het laatstejaarsgebruik bij deze groep stabiel. Bij studenten in het hoger onderwijs en in het uitgaansleven komt cannabisgebruik meer voor (respectievelijk 22% en 33% laatstejaarsgebruikers van cannabis). Bij uitgaanders worden 10% dagelijkse gebruikers geteld. Een deel van de cannabisgebruikers doet een beroep op hulpverlening. Ruim een derde van de nieuwe patiënten binnen de gespecialiseerde drughulpverling is in behandeling voor cannabis. Cannabis is de laatste jaren trouwens voor de grootste groep het voornaamste middel (opiaten komen op de tweede plaats). In de gespecialiseerde drughulpverlening in Vlaanderen verdubbelde de laatste tien jaar het aantal nieuwe behandelingen voor cannabis. Tegenover het voorgaande jaar was een voorlopige stagnatie merkbaar.

Opwaartse trend in gebruik van xtc en amfetamines in het uitgaansleven

In het uitgaansleven waren cannabis, xtc en cocaïne de meest gebruikte middelen. Amfetamines volgden op de vierde plaats. In 2015 steeg de prevalentie van het gebruik van xtc en amfetamines voor de tweede keer op rij waardoor we voorzichtig van een stijgende trend in het gebruik van deze middelen mogen spreken. Het gebruik van cocaïne bleef in het uitgaansleven veeleer stabiel. Binnen de algemene bevolking is een dalende tendens te zien in het gebruik van xtc/amfetamines en cocaïne hoewel slechts een zeer klein percentage deze middelen gebruikt (0,4%). Het aandeel cliënten dat hulp vraagt voor cocaïnegebruik en voor gebruik van amfetamine of xtc neemt toe in de gespecialiseerde centra voor drugverslaafden maar het aandeel behandelingen voor cannabis en opiaten blijft nog het grootst.

26% van de injecterende gebruikers gebruikt NPS

Het gebruik van NPS blijft in Vlaanderen zeer beperkt. In het uitgaansleven, waar het gebruik het hoogst is, gebruikte 2% het laatste jaar GHB en 5% ketamine. NPS zijn intussen ruimer verspreid dan binnen de uitgaanspopulatie. Uit een recente bevraging van spuitenruilgebruikers bleek immers dat 26% het laatste jaar NPS gebruikte. Het gaat dan vooral om gebruik van GHB en ketamine.

Dubbel zoveel vrouwen dan mannen van 65 jaar en ouder gebruiken psychoactieve geneesmiddelen

In 2013 had 16% van de Vlaamse bevolking van 15 jaar en ouder een psychoactief geneesmiddel (slaap- of kalmeringsmiddelen en/of antidepressiva) gebruikt in de afgelopen twee weken. Slaap- of kalmeringsmiddelen werden de afgelopen twee weken meer gebruikt (13%) dan antidepressiva (8%). Het gebruik van psychoactieve geneesmiddelen was hoger bij vrouwen (19%) dan mannen (11%) en hoogst bij de laagst geschoolden. Dubbel zoveel vrouwen dan mannen van 65-74 jaar en 75 jaar en ouder gebruikten psychoactieve geneesmiddelen. In het Vlaams Gewest nam het percentage gebruikers van psychoactieve geneesmiddelen tussen 1997 en 2013 lineair toe.

Meer dan 170.000 personen hebben in meerdere of mindere mate problemen met gokken

Eind 2013 waren ruim 400.000 spelers actief op 41 legale gokwebsites. Twee op drie spelers waren tussen 22 en 40 jaar oud. 72% was man. In totaal zouden naar schatting 177.635 Belgen in meerdere of mindere mate problemen hebben met gokken.

14% van de probleemgokkers en 2% van de risicogokkers heeft al eens hulp gezocht voor gokproblemen. Tussen 2005 en 2015 nam vooral bij de 55-59-jarigen en bij 65-plussers het aantal zorgperiodes voor pathologisch gokken toe in de Vlaamse centra voor geestelijke gezondheidszorg.

België telt 4,2 miljoen actieve gamers

Ruim de helft van de Vlamingen van 15 jaar of ouder speelde de afgelopen maand een game. In 2015 werden in België 4,2 miljoen actieve gamers geteld. 3% van de Belgische bevolking van 18 jaar en ouder gamede problematisch. 79% van de jongeren in het secundair onderwijs gamede in de voorbije week. Jongens gamen vaker en langer dan meisjes. Jongere leerlingen gamen eveneens frequenter. Voor 10% van de scholieren in het secundair onderwijs in Vlaanderen is gamen problematisch. Problematisch gamen kwam vooral bij jongens voor en bij jongeren uit de jongste leeftijdsgroepen.

Voor meer cijfers kan je de factsheets hieronder downloaden.